Blogg frå bygda
I 1998 gav Samlaget ut ei veldig fin samling med dikt av Federico Garcia Lorca, attdikta av Tove Bakke, Appelsin og sitron (dikt for barn og andre). Her er både stoff, fargar og meining.
August,
kryssande solgangsvind
av sukker og fersken
og sola midt i kvelden
som steinen i ei frukt.
Maiskolben, framleis like
fast og gul ein skratt.
August.
Då et barna
mørkt brød og saftig måne.
Disputas 12. september! Prøveførelesinga startar 10.15, disputas 12.15. Det skjer på Blindern/Universitetet i Oslo, meir konkret lokasjon er framleis uviss.
Les om disputasen på UiO sine nettsider. Dessutan finst det eit miniintervju om forskingsprosjektet mitt her, framleis hjå UiO.
Det er på tide å seie som Frank Sinatra i julidiktet:
That’s life
That’s life
That’s what all the people say
You’re riding high in April, shot down in May
But I know I’m gonna change that tune
When I’m back on top, back on top in June
I said that’s life
That’s life
And as funny as it may seem
Some people get their kicks stomping on a dreams
But I don’t let it, let it get me down
«Cause this old world, it keeps spinnin» around
I’ve been a puppet, a pauper, a pirate, a poet, a pawn and a king
I’ve been up and down and over and out and I know one thing
Each time I find myself flat on my face
I pick myself up and get back in the race
That’s life
That’s life
I tell you, I can’t deny it
I thought of quitting, baby but my heart just ain’t gonna buy it
And if I didn’t think it was worth one single try
I’d jump right on a big bird and then I’d fly
I’ve been a puppet, a pauper, a pirate, a poet, a pawn and a king
I’ve been up and down and over and out and I know one thing
Each time I find myself layin» flat on my face
I just pick myself up and get back in the race
That’s life
That’s life
That’s life and I can’t deny it
Many times I thought of cutting out but my heart won’t buy it
But if there’s nothing shaking come this here July
I’m gonna roll myself up in a big ball and die, my, my
(frå albumet That’s life, 1966)
Den kvite månaden er over, men her kjem diktet om han. Skogen sover.
Det er skrive av den svenske rikingen og Nietzsche-omsetjaren Ernest Thiel (1859-1957). Som fleire av dikta hans, er det tonesett av Hugo Alfven (1872-1960), som skal vere ein av dei fremste svenske nasjonalromantiske komponistane. Høyr Anne Sofie von Otter syngje Skogen sover, det er rett så pent.
Skogen sover.
Strimman på fästet flämtar matt.
Dagen vakar i juninatt.
Tystnat har nyss hennes muntra skratt,
redan hon sover.
Vid hennes sida jag stum mig statt.
Kärleken vakar över sin skatt,
kärleken vakar i juninatt.
And who by fire, who by water
Who in the sunshine, who in the night time
Who by high ordeal, who by common trial
Who in your merry merry month of May
Who by very slow decay
And who shall I say is calling?
And who in her lonely slip, who by barbiturate
Who in these realms of love, who by something blunt
And who by avalanche, who by powder
Who for his greed, who for his hunger
And who shall I say is calling?
And who by brave assent, who by accident
Who in solitude, who in this mirror
Who by his lady’s command, who by his own hand
Who in mortal chains, who in power
And who shall I say is calling?
Leonard Cohen på New Skin For The Old Ceremony (1974)
Øyvind Berg med eit som vanleg nokså uærbødig dagenderpådikt med tittelen
Dikt 9: Morgenen tiende april, i sola
Skreppa mi er
lekker. Leppa mi sprekker.
Et skrulleord glir over sprukken hud.
Tunga slår krøll
på seg, hun kaster øl på meg.
Sola står høyt og vi legger oss ned.
I går kveld var det rock og rupis i Dølaheimen. Gode Rupeungar viste si «Eventyrblanding» fyrst, så tre røffe rockeband med stor trøkk.
Ettersom eg er medansvarleg for Rupeungane, skal dette handle om framsyninga deira.
Forteljinga byrjar med kjeringi som set seg fast i ein stubbe. Det gjer jo ofte kjeringar i eventyr. Karen med geitekillingane kjem forbi, men stonging og rå kraft får ikkje kjeringi laus. Så kjem han Kristian som kan trylle, men svart magi og overnaturlege evner hjelper ikkje (denne gongen heller). Men då Ola Oskeladd kjem og berre kitlar litt borti kjeringi, smett fingeren hennar ut or stubben. Ho vert so gild at ho gjev Oskeladden ei gåve – tre glinsande band. Han stappar dei i veska si, og tuflar vidare.
Mot slottet! Der bur den vrange prinsessa som ikkje vil gifte seg med nokon. Me får fyrst sjå at han Mortain prøver seg som friar. Han har heile trettan gåver med til prinsessa: trettan hudor, tolv bukkar, elleve tonner rug, tio drengjer, nio langskipparar, åtte gangarar, sjau setningar på bordet, seks uksar, fem kyr, fira feite svin, tre får og tvo gjesu – og ein tirandes liten fuggel so vel kunde fjuka. Men det hjelper ikkje: «Fjuka kan du sjølv gjere!» freser prinsessa, og då er han Mortain målbunden og det er klart for friar nummer to. Det er han Knut. Knut har med seg noko ved til prinsessa, for far hass var ein vedatjuv. Men, som prinsessa syng, «Er du galen gut, vil du gifta deg Knut, trur du jentene vil ha deg so du ser ut?» Og så var han Knut målbunden.
Men då kjem han Ola Oskeladd att. «Eg er ikkje skoren for tungebandet!» åtvarar prinsessa i det Oskeladden stig bortåt henne. «Nei, tungeband», seier han Ola Oskeladd, «Her skal du sjå band!» Så viser han Ola prinsessa dei fagre bandi som han fekk av kjeringi, og han syng: «Sulle rulle gulldokka mi, vil du ha snor i trøya di? Vil du ha gule, vil du ha blå? Vil du ha blanke, skal du det få!»
Og då var prinsessa både målbunden og hjartebunden til han Ola Oskeladd.
Snipp og snapp.
Rupeungane har denne sesongen vore ca. 18 ungar mellom 5 og 12 år. Her er songane, dansane og låtane me nytta i oppsetninga:
Fyrste akt: Skogen
Rasmus, toradar: «Magnussen» etter Magnus Røneid.
Alle, dans + Else Marie, fele: «Cowboydansen» til «Bucks polka».
Småfuglane songdans + alle, song + Else Marie, fele: «Småfuglane i skogen», nyare songdans.
Alle, song: «Kjeringi med staven» i rupisversjon. Lært av Eli B. Frå Agnes Buen Garnås, Bø.
Kristi og Tora, fele: «Kjeringi med staven» trad, arr: Else Marie
Alle, song: «Gubben og gamla»/«Tolvballvisa» O.M. Sandvik frå Olav Aasmundstad, Kvikne.
Dei eldste, dans + Else Marie, fele: «Bamsefar», reinlendar.
Solo/alle, song: «Har du sett noko te geitene mine?» Lært av Merete Aasen/Asbjørn Aasen.
Alle, song: «Tikse Kuratis» Lært av Kari Malmanger. Frå Karl Eldegard, Årdal.
Alle, song: «Og kjeringo sulla på rokken sin» Lært av Kari Malmanger. Frå Olav Ljostveit, Ølve.
Alle, song + Else Marie, fele: «Ola va lång» Lært av Kari Malmanger. Frå Anna Stang, Askvoll.
Dei eldste, dans + Else Marie, fele: ‘Rupeunge-springar’ arr. av Anne K. Haugen Halveg, til «Bjønnheimen» etter Nils Bjønnheim.
Andre akt: Slottet
Solo/alle, song: «Mortainsvisa» Lært av Kari Malmanger. Folketonevariant frå Voss.
Alle, song: «Vedatjuven» Lært av Kari Malmanger. Frå Kjersti Wiik, Lindås
Solo/alle, song: «E du galen gut» Lært av Kari Malmanger. Frå Kjersti Wiik, Hordaland, kanskje Voss?
Solo/alle, song: «Sulle rulle gulldokka mi» Trad. Nedteikna av Arnt og Harald Bakke, Saltdalen.
Alle, song + Sølvi, gitar: «Å guten gjekk på golvet» av Nordstoga/Bratland. Frå Aslak Høgetveit, Vinje.
Alle, dans + Else Marie, fele: «Bryllaupsmarsj frå Jostedalen» trad., Jostedalen.
Saman med Trond Trosterud har eg fått og hatt æra av å halde innleiing på Noregs Mållag sitt landsmøte. Her er saka til Noregs Mållag. Her er framtida.no si noko større sak, òg med intervju med meg.
Slik byrjar den siste:
» – Nøytraliteten duger ikkje når nynorskelevane møter det store bokmålet. Dei er for utsette, seier Eli Bjørhusdal til Framtida.no. Ho er høgskulelektor ved Høgskulen i Sogn og Fjordane og arbeider med ein doktorgrad om norsk språkpolitikk. Ho var i helga invitert til landsmøtet til Noregs Mållag for å innleia om norsk språkpolitikk.
– Lik tevling held ikkje, då er ein dømd til å sjå det store språkskiftet som ein ser i dag framover. Minoritetsspråket taper om det ikkje får spesiell hjelp, held ho fram.
Ho understrekar at jamstelling må liggja i botnen, men at ein må tenkja språksikring nynorskområda.
– Dei sentrale språkreguleringane for skulen blei etablerte i ein heilt annan historisk samanheng, med heilt andre makttilhøve mellom nynorsk og bokmål enn i dag, sa Bjørhusdal i innlegget sitt.
Tida frå 1892 og fram til andre verdskrigen var ei kraftig oppgangstid for nynorsk bruksspråk. Nynorsk var sjølvsagt eit mindretalsspråk òg på denne tida, men det var eit mindretalsspråk som dei aller fleste trudde skulle bli eit stort, landsens språk. Nynorsk fossa fram. Då var det å ta bort formelle nynorskhindringar på den språklege marknaden, og å leggja til rette for like språklege vilkår, lik tevling og formell jamstilling, det same som å leggja til rette for meir nynorsk.
No er situasjonen ein annan.»
(Heldigvis kan eg kome med fylgjande korrigering: Eg arbeider ikkje med ein doktorgrad.)
Eg trur denne diktsamlinga til Oddmund Hagen handlar om tida då kona til diktaren var svært kreftsjuk. Om tida frå då dei trudde ho skulle døy til då dei skjønte ho ville overleve. Den fyrste strofa i samlinga er slik
Og tanken stansar ved ein kveld i mars
mens håpet enda sit på huk og snakkar
lågt med det som ventar, roleg og forstandig
som til ei søster eg har fått i hus.
Og 12 timar før narkosen har eg ringgt deg
for å trøste og du seier det går bra og du
seier eg må helse og utan å ha sagt det
har vi sagt farvel og vi veit at det er
seint for slike scenar og alt vi ønsker er
å komme bort frå dette, bort, bort frå dette.
Oddmund Hagen: Bort, bort frå dette (1994)
«Kritiske Syn og Segn-lesere frykter den nye redaktøren vil bidra til enda mer sosialkonservativ høyretenkning på nynorsk,» fortel ein ingress i dagens Mårrabla. Eg er ein av desse lesarane.
Snart startar eg det nynorske ålmenntidsskiftet Grøn og Raud, med undertittelen «Dritkjedeleg frå sentrum av venstre». Programartikkelen i den fyrste utgåva skal den høgaktuelle nynorskintellektuelle Åslaug Haga skrive. Han skal ta opp at det er elitistisk å bruke bokmål ettersom dei fleste masteroppgåver i Noreg vert skrivne på dette mølfåret. Dessutan må han slå fast at me ganske snart kjem til å sjå ei raskt veksande motkulturrørsle mot dårleg syntaks, dårleg design og dårleg løn. Både redaktøren og artikkelforfattaren kjenner mange som er opptekne av dette.
Bloggelivet er hardt. Ikkje før har eg posta januardiktet, er det alt mars. Men her kjem no endeleg Margaret Atwoods
February
Winter. Time to eat fat
and watch hockey. In the pewter mornings, the cat,
a black fur sausage with yellow
Houdini eyes, jumps up on the bed and tries
to get onto my head. It’s his
way of telling whether or not I’m dead.
If I’m not, he wants to be scratched; if I am
He’ll think of something. He settles
on my chest, breathing his breath
of burped-up meat and musty sofas,
purring like a washboard. Some other tomcat,
not yet a capon, has been spraying our front door,
declaring war. It’s all about sex and territory,
which are what will finish us off
in the long run. Some cat owners around here
should snip a few testicles. If we wise
hominids were sensible, we’d do that too,
or eat our young, like sharks.
But it’s love that does us in. Over and over
again, He shoots, he scores! and famine
crouches in the bedsheets, ambushing the pulsing
eiderdown, and the windchill factor hits
thirty below, and pollution pours
out of our chimneys to keep us warm.
February, month of despair,
with a skewered heart in the centre.
I think dire thoughts, and lust for French fries
with a splash of vinegar.
Cat, enough of your greedy whining
and your small pink bumhole.
Off my face! You’re the life principle,
more or less, so get going
on a little optimism around here.
Get rid of death. Celebrate increase. Make it be spring.
Margaret Atwood: «February» (Morning in the Burned House 1995)
Siste kommentarar